ROZWIĄZANIE DLA KOMPETENTNYCH MENADŻERÓW
Z dniem 20 września 2021 roku ubieganie się oProwadzenie działalności gospodarczej zawsze wiążę się z ryzykiem. W zasadzie każda istotna decyzja członka zarządu spółki kapitałowej może nieść ze sobą negatywne konsekwencje dla spółki, w przypadku, gdy menadżer przeliczy się w swoich zamierzeniach. Przepisy kodeksu spółek handlowych (dla spółki z o.o. art. 293 § 1, a dla akcyjnej art. 483 § 1) ustanawiają odpowiedzialność członków zarządu za szkodę wyrządzoną spółce – planowane zmiany mają pomóc jej uniknąć.
Pozycja członka zarządu spółki kapitałowej ma w gospodarce szczególny charakter. Menadżerowie dużych spółek kierują zwykle licznym zespołem pracowników i zleceniobiorców, a także dysponują aktywami o znaczącej wartości. Podejmując decyzje gospodarcze, takie jak wprowadzenie na rynek nowego produktu czy inwestycja w inną spółkę, podejmują ryzyko, którego nie da się, w praktyce obrotu gospodarczego, całkowicie wyeliminować. Nikt bowiem nie wie na pewno, jak sytuacja społeczno-ekonomiczna będzie się kształtować w przyszłości – dobrym przykładem jej radykalnej zmiany jest pandemia COVID-19.
W takich warunkach, rozumiejąc możliwość poniesienia odpowiedzialności za nieudane przedsięwzięcie biznesowe, menadżer spółki znajduje się w trudnej sytuacji. Z jednej strony akcjonariusze lub udziałowcy, którzy powołali go na stanowisko, oczekują, aby spółka generowała wysokie zyski. Z drugiej strony, w przypadku niepowodzenia przedsięwzięcia, ci sami akcjonariusze lub udziałowcy dysponują instrumentami pociągnięcia go do odpowiedzialności za szkodę, z osobistego majątku. Przesłanką owej odpowiedzialności jest sprzeczność postępowania menadżera z przepisami prawa lub umową spółki – którą to sprzeczność rozumie się szeroko, także jako zwyczajne przekroczenie granic dopuszczalnego ryzyka (tak na kanwie orzeczeń Sądu Najwyższego – II CSK 627/13 oraz I CSK 246/17).
Z pomocą w tej trudnej sytuacji przychodzi planowana nowelizacja kodeksu spółek handlowych, wprowadzająca nieznaną dotychczas w prawie polskim, a obecną w innych krajach (np. w Hiszpanii, w Wielkiej Brytanii czy w Niemczech) instytucję business judgement rule. Planowane rozwiązanie polega na tym, że menadżer będzie mógł zwolnić się z odpowiedzialności, gdy wykaże, że z jego perspektywy, popartej w szczególności zewnętrzną ekspertyzą, dane działanie było uzasadnione. W sytuacji zmiany udziałowców lub dowolnych innych wydarzeń skutkujących wytoczeniem powództwa o naprawienie szkody wyrządzonej spółce, staranny członek zarządu zdoła skutecznie udowodnić swoje należyte postępowanie.
Planowany przepis brzmi: „Członek Zarządu, Rady Nadzorczej, Komisji Rewizyjnej oraz likwidator nie narusza obowiązku dołożenia staranności wynikającej z zawodowego charakteru działalności, jeżeli postępując w sposób lojalny wobec spółki, działa w granicach uzasadnionego ryzyka gospodarczego, w tym na podstawie informacji, analiz i opinii, które powinny być w danych okolicznościach uwzględnione przy dokonywaniu starannej oceny”.