WYROK SĄDU NAJWYŻSZEGO
W dniu 17 czerwca 2021 r. Sąd Najwyższy w wyroku pod sygn. akt II CSKP 104/21 uznał, że każde zawezwanie do próby ugodowej jest czynnością powodującą przerwę biegu przedawnienia (art. 123 § 1 pkt 1 Kodeksu cywilnego). Dla jego wywołania istotne pozostaje jedynie to, czy wniosek o zawezwanie do próby ugodowej został wniesiony skutecznie w tym sensie, że nie nastąpił zwrot wniosku, jego odrzucenie lub umorzenie postępowania pojednawczego.
Omawiane rozstrzygnięcie pozostaje w opozycji do popularnych w ostatnim czasie poglądów, że przy kolejnych zawezwaniach sąd winien każdorazowo badać, czy jest to czynność przedsięwzięta bezpośrednio w celu dochodzenia roszczenia.
Tym razem Sąd Najwyższy uznał, iż przedsięwzięcie czynności „bezpośrednio w celu dochodzenia” nie podlega indywidualnej kontroli zmierzającej do ustalenia co w danym przypadku było celem powoda.
Nie jest istotne dla sądu, czy strona postępowania cywilnego chciała ominąć prawo, wzywając do próby ugodowej. Nie podlega indywidualnej kontroli czy w danym przypadku celem powoda w postępowaniu nieprocesowym było konkretnie dochodzenie roszczenia, czy realizacja innych planów lub interesów – stwierdziła Izba Cywilna Sądu Najwyższego.
Zagadnienia prawne dotyczące zawezwania do próby ugodowej, jako czynności prowadzącej do przerwania biegu przedawnienia, według środowiska prawniczego jest często nadużywane. Masowość tego zjawiska prowadzi do systemowego poważnego wydłużania ustawowych terminów przedawnienia roszczeń.
Kwalifikacja określonej czynności jako „przedsięwziętej bezpośrednio w celu dochodzenia roszczenia” ma charakter generalny i odnosi się do wszystkich „czynności przed sądem” należących do tej samej kategorii. Przedsięwzięcie czynności „bezpośrednio w celu dochodzenia” nie podlega indywidualnej kontroli zmierzającej do ustalenia, czy w danym przypadku celem powoda (wnioskodawcy w postępowaniu nieprocesowym) było konkretnie dochodzenie roszczenia, czy realizacja innych planów lub interesów. Ważna jest skuteczność tej czynności.
Sąd stwierdził, że skutek przerwania biegu przedawnienia, następuje z mocy prawa (ex lege), w następstwie dokonania określonej czynności procesowej.