ZNACZENIE NOWEGO PRAWA DLA ŁADU KORPORACYJNEGO I PROWADZENIA BIZNESU
17 sierpnia 2021 roku Rada Ministrów przyjęła projekt zmian Kodeksu Spółek Handlowych, przedłożony przez Ministra Aktywów Państwowych. Niezależnie od tego w jakim kształcie projekt ujrzy światło dzienne po przyjęciu przez parlament, warto znać podstawowe motywy, którymi kierują się osoby prowadzące proces legislacyjny i problemy z jakimi się mierzą, aby móc ocenić nową regulację i jej znaczenie dla obrotu gospodarczego.
Prawo holdingowe ma regulować funkcjonowanie grup spółek (holdingów), występujących w praktyce polskiego obrotu gospodarczego praktycznie od czasów transformacji ustrojowej. Z ekonomicznego punktu widzenia, struktura holdingowa występuje w sytuacji, w której określona spółka (spółka matka – spółka dominująca) posiada wystarczające udziały w innej spółce (córce – zależnej) aby sprawować nad nią faktyczną kontrolę. W praktyce do wystąpienia takiej sytuacji wystarczy, aby spółka dominująca posiadała co najmniej połowę udziałów lub akcji spółki zależnej, jako że zgodnie z przepisami kodeksu spółek handlowych większość uchwał w codziennym funkcjonowaniu walnych zgromadzeń podejmowana jest bezwzględną większością głosów.
Do zastosowania nowych rozwiązań taka zależność nie będzie jednak wystarczająca. W projektowanych przepisach prawnych, stosunek zależności będzie powstawał poprzez wpis do rejestru przedsiębiorców Krajowego Rejestru Sądowego, poprzedzony uchwałą walnego zgromadzenia spółki zależnej. Dopiero wówczas będzie możliwe korzystanie z instrumentów zapewnianych przez nowe prawo, do których należy możliwość wydawania wiążących poleceń organom spółki zależnej przez spółkę dominującą, możliwość nadzorowania całej grupy przez radę nadzorczą spółki dominującej i formalnego uzyskiwania informacji na temat funkcjonowania spółek zależnych. Członek zarządu spółki zależnej który wykonał wiążące polecenie, nie poniesie odpowiedzialności za szkody wyrządzone tej spółce. Będzie mógł jednak odmówić wykonania, gdyby prowadziło ono do powstania zagrożenia jej niewypłacalności. Spółka dominująca może też odpowiedzieć wobec spółki zależnej, jej wierzycieli i wspólników za szkody spowodowane wydaniem wiążącego polecenia.
Konstruując prawo holdingowe, z jednej strony należy zapewnić możliwość sprawnego zarządzania grupą spółek przez spółkę dominującą, z drugiej chronić interesy wspólników mniejszościowych i wierzycieli spółki zależnej. Autor projektu, Andrzej Szumański wskazuje na dwie jawiące się konsekwencje niewłaściwego nacisku prawnego – w przypadku zbyt silnej ochrony wspólników mniejszościowych, przepisy mogą okazać się niedziałające w praktyce. Spółki dominujące mogą w takim przypadku zwyczajnie nie być zainteresowane stosowaniem przewidzianych rozwiązań. Z drugiej strony, przy zbyt słabej ochronie wspólników mniejszościowych, może dojść do pokrzywdzenia ich przez większość realizującą wyłącznie własny interes. W takim przypadku spółki stracą możliwość pozyskania kapitału inwestorów detalicznych.
Warto więc z uwagą śledzić prowadzone rozwiązania legislacyjne i przygotować swój biznes, aby móc skorzystać z nowych rozwiązań i mieć świadomość, jakie zagrożenia mogą się z nimi wiązać.