NOWY OBOWIĄZEK DLA PRZEDSIĘBIORCÓW
Artykuł 22 ustawy z dnia 31 marca 2020 r. o zmianie ustawy o szczególnych rozwiązaniach związanych z zapobieganiem, przeciwdziałaniem i zwalczaniem COVID-19, innych chorób zakaźnych oraz wywołanych nimi sytuacji kryzysowych oraz niektórych innych ustaw wprowadził ważną dla płatników składek zmianę w art. 36 ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych z mocą obowiązującą od
1 stycznia 2021 roku.
Od początku przyszłego roku art. 36 ust. 17 ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych będzie nakazywał wszystkim płatnikom składek lub osobom fizycznym, które zlecają wykonanie dzieła, poinformować ZUS o zawarciu każdej takiej umowy. Taki wymóg będzie obowiązywał jeżeli oczywiście umowa zostanie zawarta z osobą, z którą płatnik nie pozostaje w stosunku pracy. Termin na zgłoszenie umowy wynosi 7 dni od dnia jej zawarcia. Zgłoszenie ma nastąpić na specjalnym formularzu, którego projekt już został opublikowany. W związku z powyższym, wypada pochylić się nad istotą umowy o dzieło, o czym w dalszej części artykułu.
Definicję umowy o dzieło znajdziemy w art. 627 Kodeksu cywilnego, który stanowi, że przez umowę o dzieło przyjmujący zamówienie zobowiązuje się do wykonania oznaczonego dzieła, a zamawiający do zapłaty wynagrodzenia. Nie zawsze jednak kwalifikacja umowy jest taka oczywista. Należy pamiętać, że wykonanie dzieła to proces, którego celem jest osiągnięcie rezultatu wskazanego przez strony. Dzieło jest więc wytworem przyszłym, nieistniejącym w momencie zawarcia umowy. Wobec powyższego należy stwierdzić, że dzieło z pewnością ma cechy indywidualne.
Przedmiot umowy o dzieło może być określony w różny sposób i różny może być stopień dokładności tego określenia. Ważne jest to, żeby nie budziło wątpliwości,
o jakie dzieło chodzi. Nie można uznać za dzieło czegoś, co nie ma cech wyróżniających i odróżniających w żaden sposób od innych występujących na danym rynku przedmiotów umowy.
W związku ze zmianami w prawie ubezpieczeń społecznych, ZUS będzie prowadził rejestr umów o dzieło. Takie narzędzie pozwol kontrolować przedsiębiorców pod kątem zawieranych przez nich umów i ich rozróżnienia, w szczególności czy są to umowy o dzieło, czy np. umowy o świadczenie usług bądź umowu zlecenia, od których należy odprowadzić składki na ubezpieczenie społeczne. W obecnym stanie prawnym umowy o dzieło nie są oskładkowane i to się nie zmieni. Nowelizacja wchodząca w życie z dniem 1 stycznia 2021 r. nada jednak niejako nowy instrument kontrolny Zakładowi Ubezpieczeń Społecznych.
Zachęcamy więc wszystkich przedsiębiorców do zwrócenia uwagi na powyższą nowelizację, a w szczególności na konsekwencje z niej płynące. Nie można wykluczyć sytuacji, w której ZUS zakwestionuje zasadność umów o dzieło i zażąda zapłaty zaległych składek wraz z odsetkami ustawowymi, tak jakby strony łączyła umowa o świadczenie usług, umowa zlecenia lub umowa o pracę.
Namawiamy do poświęcenia czasu na audyt umów o dzieło, w tym zbadanie ich zasadności, prawidłowej konstrukcji i analizy możliwych ryzyk związanych
z zakwestionowaniem stosowanych w przedsiębiorstwie umów.